Onderzoek naar de verwantschap bij zakjesdragers

Gepubliceerd op 16 februari 2009 door Jelmer Elzinga (University of Jyväskylä)
 
Zakdragers of zakjesdragers (Psychidae) vormen een zeer interessante familie, maar zijn behoorlijk onbekend. Sommige soorten hebben volledig gevleugelde vrouwtjes en mannetjes, zoals bijvoorbeeld de soorten uit het genus Narycia en Diplodoma. Andere soorten zoals de in Nederland wel heel algemene Psyche casta hebben gevleugelde mannetjes, maar vrouwtjes zonder vleugels die niets anders kunnen dan eieren leggen.

Iets wat niet veel voorkomt bij deze merkwaardige vlinders, is dat sommige soorten zich zonder gemeenschap tussen twee geslachten voortplanten. Dit is een zeldzaam fenomeen dat ook wel parthenogenese wordt genoemd. Het is zo dat deze soorten alleen ongevleugelde vrouwtjes hebben, zoals bijvoorbeeld bij Dahlica triquetrella.

Eén theorie is dat de asexuele soorten zijn ontstaan uit een kruising tussen twee soorten, omdat de ongeslachtelijke soorten vaak ook een verdubbeling van het aantal chromosomen hebben. Het kan echter ook zo zijn dat een asexuele soort is onstaan uit één sexuele soort. Door het DNA van verschillende sexuele an asexuele soorten te vergelijken is het mogelijk hier achter te komen.

Van veel soorten is ook de taxonomische status onbekend. Er zijn maar heel weinig specialisten die sommige soorten definitief kunnen herkennen en vaak zijn de soorten uiterlijk zo hetzelfde dat het alleen mogelijk is door het DNA te bestuderen.
Ook worden er in verschillende landen vaak andere namen gebruikt voor precies dezelfde soorten.
In de familie Naryciinae (Dahlica sp. en Siederia sp.) bijvoorbeeld is het vrijwel onmogelijk om op grond van het uiterlijk te zeggen welke soort een individu is, vooral als er alleen maar vrouwtjes zijn.
Daar komt nog bij dat het niet bekend is of soorten met een verschillend uiterlijk werkelijk verschillende soorten zijn of meer lokale variaties van dezelfde soort.

Aan de Universiteit van Jyväskylä, in Finland, werk ik (Jelmer Elzinga, website zie onder) sinds 2007 aan zakdragers. Samen met onderzoekers in Zwitserland, Italië en Frankrijk zijn we bezig, met behulp van DNA-onderzoek, een stamboom samen te stellen van de verschillende soorten Europese psychiden. Dit onderzoek heeft twee doelen.
Als eerste willen we onderzoeken in hoeverre de taxonomie overeenkomt met de beschrijvingen van de soorten. Ten tweede hopen we te kunnen ontdekken hoe de asexuele soorten zijn ontstaan.

Voor dit onderzoek hebben we van zoveel mogelijk materiaal van soorten zakdragers nodig, bij voor- keur uit verschillende regio's van Europa.
Daarom bij deze dus een oproep:
Heeft u vers materiaal (goed gedroogd en maximaal één jaar oud, of misschien zelfs nog levend of op alcohol bewaarde exemplaren) waarvan u vermoed dat we dat kunnen gebruiken?
Stuur mij dan een e-mail met daarin de soorten vermeld die u zou kunnen leveren. Ik laat dan weten of we die kunnen gebruiken en geef ik u instructies hoe het materiaal het beste verzonden kan worden.
Voor meer informatie en contact:
Jelmer.Elzinga(at)jyu.fi.

Zie ook:
Website J. Elzinga

Categorie: Overig | Terug naar nieuwsoverzicht | Ouder | Nieuwer


 
 
 
  © All content copyright www.microlepidoptera.nl and allied photographers.